-
1 ειμι
I.(fut. ἔσομαι, impf. ἦν и ἦ; imper. ἴσθι; conjct. ὦ; opt. εἴην; inf. εἶναι; недостающ. формы aor. и pf. восполняются соотв. формами глагола γίγνομαι)1) быть, существовать(οὐκ ἔσθ΄ οὗτος ἀνέρ οὐδ΄ ἔσσεται Hom.; οὐδ΄ ἔτ΄ ἔστι Τροία Eur.)
οἱ ὄντες Polyb. — те, которые (еще) существуют, живые;οἱ οὐκ ὄντες Thuc. — те, которых (уже) нет, умершие;ἐσσόμενοι (ἄνθρωποι) Hom. — потомки;ζώντων καὴ ὄντων Dem. — при их жизни, перен. у них на глазах;οὐ δέν ἦν Hom. — он недолго (про)жил;πνεύματος ἤδη μὲν ὄντος, οὔπω δὲ παρόντος Arst. — когда ветер уже поднялся, но еще не дошел (до нас);ἄκων ἔστιν οὓς ἐγὼ ἐπαινῶ Plat. — существуют (люди), которых я не могу не хвалить;ἐμοὴ οὐδέν ἐστι πρὸς τοὺς τοιούτους Isocr. — у меня нет ничего общего с ними;σοί τε καὴ τούτοισι πρήγμασι τί ἐστι ; Her. — что тебе до этого?2) (как глагол-связка; в praes. часто, но реже, чем по-русски, опускается)διαγνῶναι χαλεπῶς ἦν Hom. — трудно было узнать;
ἔστι γὰρ τοῦτο τὸ κεφάλαιον Plat. — ведь в этом суть;καλῶς ἔσται Xen. — (все) будет хорошо;ἔτι νέος ὤν Xen. — будучи еще молодым;φεύγων ἐστίν Eur. — он в изгнании3) быть, находиться, являться, оказыватьсяἰατρὸν φάσκουτιν αὐτὸν εἶναι Plat. — говорят, что он врач;
εἶναι ἐν ἀθυμίᾳ Thuc. — прийти в уныние;οἱ ἐν πάθει ὄντες Arst. — охваченные страстью;οἱ ἐν τέλει ὄντες Thuc. — носители власти, обладающие властью;πρὸς Διὸς εἶναι Hom. — находиться под защитой Зевса;ὀνομάζειν τινὰ σοφιστέν εἶναι Plat. — называть кого-л. софистом;εἰσὴ ἀλλήλοισι διάφοροι ἐόντες ἑωυτοῖσι Her. — они находятся в состоянии постоянных распрей;οὐ σιωπήσας ἔσει ; Soph. — не замолчишь ли ты?;ἐμοὴ δέ κεν ἀσμένῳ εἴη Hom. — мне было бы (это) приятно;ἦν αὐτῷ προσδεχομένῳ Thuc. — (это) не было для него неожиданностью;εἴ σοι ἡδομένῳ ἐστίν Plat. — если тебе это доставит удовольствие4) быть, значить, составлять, равнятьсяτοῦτ΄ ἐστι Xen., Plat., Arst.; — то-есть;
τὸ εἴρειν λέγειν ἐστίν Plat. — (слово) «εἴρειν» значит «говорить»;τὰ δὴς πέντε δέκα ἐστίν Xen. — дважды пять - десять5) бывать, происходить, случаться, тж. обстоятьτί ἔστι(ν) ; Soph., Arph. и τοῦτο τί ἦν ; Arph. — что такое?, в чем дело?;
τὰ ἐόντα τὰ τ΄ ἐσσόμενα πρό τ΄ ἐόντα Hom. — настоящее, будущее и прошлое;ἔστι δ΄ ὅπῃ νῦν ἔστι Aesch. — что есть, то есть, т.е. свершилось, ничего не поделаешь;τί οὖν ἦν τοῦτο ; Plat. — как это случилось?;πρὸς ἑσπέραν ἦν Xen. — дело было под вечер;τὸ ἔσται καὴ τὸ μέλλον Arst. — будущее и то, что (лишь) может произойти;βοέ ἦν Thuc. — раздался крикοἰκονομου ἀγαθοῦ ἐστιν εὖ οικεῖν τὸν ἑαυτοῦ οἶκον Xen. — хороший хозяин должен хорошо управлять своим домом:
παντός ἐστι Dem. — всякий в состоянии, каждый может;οὐκ ἦν πρὸς τοῦ Κύρου τρόπου Xen. — (это) было не в характере Кира7) быть сложенным, состоятьἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων Her. — основание сложено из больших камней;
οἱ στέφανοι ῥόδων ἦσαν Dem. — венки были сплетены из роз8) действительно быть, быть подлинным или истиннымτὸ ὄν тж. pl. филос. Plat., Arst.; — истинно сущее, подлинное бытие;
τὸ μέ ὄν филос. Plat., Arst. — не сущее, небытие;οὐ δοκεῖν, ἀλλ΄ εἶναι Aesch. — не казаться, а (действительно) быть;τῷ ὄντι Plat. — в действительности, истинно, поистине;τὸν ἐόντα λέγειν λόγον и τῷ ἐόντι χρήσασθαι Her. — говорить правду;ἔστι ταῦτα Plat. — да, так оно и есть;τὰ ὄντα ἀπαγγέλλειν Thuc. — сообщить о действительном положении вещей;ἀφαιρεῖσθαί τινα τὰ ὄντα Plut. — отнять у кого-л. имущество9) относиться, касаться, быть причастным, принадлежатьἥ ἰατρικέ περὴ τὰ νοσήματα ἐστί Plat. — врачебное искусство занимается болезнями;εἶναιἀμφί и περί τι Xen., ἔν τινι Soph., Plat. или πρός τινι Arst. — быть занятым или озабоченным чем-л.;ὅσα ὕδατός ἐστι Arst. — то, что имеет природу воды;οἱ παρὰ βασιλεῖ ὄντες Xen. — приближенные царя;εἶ γὰρ τῶν φίλων Arph. — ведь ты - из числа (моих) друзей;Φιλίππου εἶναι Dem. — быть сторонником Филиппа;τέχνης ἐστίν Thuc. — это - дело искусства;τῆς αὐτῆς γνώμης εἶναι Thuc. — быть одного и того же мнения;τὸ κατὰ τοῦτον εἶναι Xen. — что касается его;τὸ σύμπαν εἶναι Her. — в целом, вообще;κατὰ Hom. и εἰς δύναμιν εἶναι Plat. — в меру возможности;τὸ νῦν εἶναι Plat. — в настоящий момент, пока10) происходить, вести свой род(πατρὸς ἐξ ἀγαθοῦ Hom.; ἀπό τινος Xen.)
ἐκ Παιονίης εἶναι Hom. — быть родом из Пеонии;ἐκ πατρός εἰμι Τελαμῶνος γεγώς Soph. — я - сын Теламона;αἵματος ἀγαθοῖο ἔμ(μ)εναι Hom. — быть знатного происхождения11) (часто с gen. ηεξεςισ) бытьἦν ἐτῶν ὡς τριάκοντα Xen. — было ему лет сорок;
ἐπὴ ὀνόματός τινος εἶναι Dem. — носить какое-л. имя12) преимущ. impers. (= ἔξεστι См. εξεστι) быть возможным, бывать (иногда), случатьсяἔστι μὲν εὕδειν, ἔστι δὲ τερπομένοισιν ἀκούειν Hom. — можно поспать, можно и поразвлечься беседой;
εἰ τί που ἔστι Hom. — если позволено;ἆρ΄ ἔστιν ὥστε …;Soph. — нельзя ли …?;οὐκ ἔστι τοὺς θανόντας εἰς φάος μολεῖν Eur. — мертвые не воскресают;ἔστιν ἔνθα ἰσχυρῶς ὠφελοῦσι Xen. — они могут тогда приносить большую пользу;οὐκ ἔστι ὅκως κοτὲ σοὺς δέξονται λόγους Her. — невозможно, чтобы они приняли твое предложение;οὐκ ἔστιν ὅπως οὐκ ἐπιθήσεται ἡμῖν Xen. — не может быть, чтобы (Артаксеркс) не напал на нас;οὐκ ἔστιν ὅπως ἐγὼ εἶπον Dem. — я решительно нигде не сказал;οὐκ ἐσθ΄ ὅπου Soph. — ни в коем случае;οὐκ ἔσθ΄ ὅπως οὐ Arph. — во всяком случае, при всех обстоятельствах;πόλεις ἔστιν ὅτε ὅλας σῴζει Plat. — бывает, что (изобретатель) спасает целые города13) быть подчиненным, подвластнымΤροία Ἀχαιῶν ἐστίν Aesch. — Троя - во власти ахейцев;ἐπί σοι ἔσται Xen. — (это) будет зависеть от тебя τὸ ἐπ΄ ἐμοὴ εἶναι Thuc. насколько это зависит от меняII.(Hom. - преимущ. в знач. praes., в ион. и атт. прозе - почти всегда в знач. fut. к ἔρχομαι; impf. = aor. ᾔειν и ᾖα - ион. ἤϊα, imper. ἴθι, conjct. ἴω, opt. ἰοίην, inf. ἰέναι, part. ἰών; med.: fut. εἴσομαι, 3 л. sing. aor. εἴσατο и ἐείσατο)
1) тж. med. идти, ходить(οἴκαδε Hom.)
; передвигаться, ехать(ἐπὴ νηός Hom.)
; ( о дороге или путешествии) совершать(ὁδόν Hom., Plat.; τέν ὀρεινήν, sc. ὁδόν Xen.): (ἄψ) πάλιν ἰέναι Hom. возвращаться
2) входить, вступать; проникать(οἴκους и κατὰ στέγας Soph.; перен. ἐς ξυμμαχίαν и ἐς τοὺς πολέμους Thuc.)
πέλεκυς εἶσιν διὰ δουρός Hom. — топор врезывается в дерево;διαπρὸ δὲ εἴσατο χαλκός Hom. — копье прошло насквозь;διὰ μάχης ἰέναι τινί Plut. — вступить в бой с кем-л.;ἐς λόγους ἰέναι τινί Thuc. — вступить в переговоры с кем-л.3) проходить(ἀγρούς, πεδίοιο Hom.)
διὰ δίκης τινὴ ἰέναι Soph. — обвинять кого-л.;διὰ φιλίας τινὴ ἰέναι Xen. — дружить с кем-л.;ἰέναι ἐς τὰ παραγγελλόμενα Thuc. — повиноваться приказаниям4) (про)летать, (про)носиться(αἰετὸς εἶσιν διὰ νεφέων Hom.; θόρυβος διὰ τῶν τάξεων ἰών Xen.)
5) идти, направляться(ἐπί τινα Hom., Arst.; εἰς ἄπειρον Arst.)
6) сходить, спускаться(εἰς Ἀΐδαο ὑπὸ γαῖαν Hom.)
7) уходить, уезжатьοἱ δέ τοι αὐτίκ΄ ἰόντι κακὰ φράσσονται ὀπίσσω Hom. — как только ты уедешь, они натворят тебе бед
8) идти, нападать(λέων εἶσ΄ ἐπὴ μῆλα Hom.)
ἥ μοῖρα, ὅποιπερ εἶσιν, ἴτω Soph. — какая бы судьба не надвигалась, пусть придет, т.е. будь что будет;ἰέναι ἐς χεῖρας Thuc. — схватиться врукопашную9) ( о событиях) приходить, наступать, происходитьἤδη τρίτον ἐστὴν ἔτος, τάχα δ΄ εἶσι τέτταρτον Hom. — вот уж третий год, скоро наступит и четвертый;
τοῦτο ἴτω ὅπῃ τῷ θεῷ φίλον Plat. — пусть это идет, как угодно божеству10) (как вспомогат. глагол намерения)(ср. франц. aller и англ. to go) собираться, намереваться
εἴ τις ἴοι κακουργήσων Plat. — если бы кто-л. намеревался совершить преступление;ὅπερ ᾖα ἐρῶν Plat. — как я уже сказал11) imper. ἴθι (иногда с conjct.) ну-ка, давайἴθι ἐξηγέο Her. — расскажи-ка;
ἴθι οὖν ἐπισκεψώμεθα Xen. — давай же рассмотрим;ἴτε δέ πρὸς ἀλλήλους οὕτως εἴπωμεν Plut. — так скажем же друг другу вот что -
2 ανεχω
ἀνέχω, ἀνίσχω(impf. ἀνεῖχον - med. ἠνειχόμην, fut. ἀνέξω и ἀνασχήσω, aor. 2 ἀνέσχον - med. ἠνεσχόμην, эп. ἠνσχόμην, pf. ἀνέσχηκα) тж. med.1) держать поднятым, высоко поднимать(χεῖρας Hom.; λαμπάδας Eur.; ἱερὰν φιάλην Plut.)
κόψε ἀνασχόμενος (sc. χεῖρας) σχίζῃ Hom. — он с размаху ударил обрубком2) простирать, протягивать(σκῆπτρον θεοῖσι Hom.; ἱεροὺς πτόρθους Λατοῖ Eur.; δῶρ΄ ἀθανάτοις Pind.)
3) показывать, зажигать(τὸ σημεῖον τοῦ πυρός Thuc.; φάος σωτήριόν τινι Eur.)
4) воссылать, возносить, обращать(εὐχὰς ἄνακτι Soph.; λόγον Eur.)
5) возвеличивать, прославлять(τι и τινά Pind.)
6) нести на себе, подпирать, перен. поддерживать(τοὺς πολέμους Thuc.)
; охранять, блюсти(εὐδικίας Hom.)
; хранить, защищать(Σικελίαν Thuc.)
7) соблюдать, справлять(ὄργια Arph.)
8) преимущ. med. переносить, терпеть(κήδεα Hom.; κακά Aesch., Arph.; ψύχη καὴ θάλπη Xen.)
ἀνέχεσθαι δουλοσύνης Hom. и δουλοσύνην Her. — переносить рабство, быть рабом;οὐκ ἀ. καμάτων Soph. — не выдерживать страданий;τέτλαθι καὴ ἀνάσχεο Hom. — терпи и крепись9) med. допускать к себе, терпеть у себя(ξείνους Hom.; δεσπότας τινάς Eur.; ἑτέρους νόμους Plut.)
ἀνέξομαι κλύων Aesch., Soph. — я охотно послушаю;οὐκ ἀ. τινος ἄλλα λέγοντος Plat. — не допускать, чтобы кто-л. говорил по-иному;ἀνέξομαί σε ὀλίγα λέγοντα Luc. — я готов выслушать от тебя несколько слов10) med. отваживаться, решаться11) сдерживать, удерживать(ἵππους Hom.)
μικρὸν ἀνασχὼν εἶπεν Plut. — после короткой паузы он сказал;οὐκ ἠνέσχετο, ἀλλ΄ εἰπών Xen. — он не удержался, чтобы не сказать12) подниматься восходить(ὅ ἥλιος ἀνέσχεν Plat.)
πρὸς ἥλιον ἀνίσχοντα Her. — на восток13) воздерживаться, прекращать(τοῦ φονεύειν Plut.)
ἐπεὴ ἀνέσχεν Xen. — когда (все) кончилось14) высовываться, выступатьοὐκ ἐδυνάσθη ἀνσχεθέειν Hom. — он не мог вынырнуть (из воды);
αἰχμέ παρὰ ὦμον ἀνέσχεν Hom. — острие пронзило насквозь (досл. вышло сквозь) плечо;τὸ Καναστραῖον ἀνέχει μάλιστα Her. — Канастрейский мыс выдается дальше всего (в море);ἀ. πρὸς τὸ πέλαγος Thuc. — простираться до моря15) (по)являться возникатьπρῆγμα, ἐκ τοῦ σοί τι ἔμελλε λυπηρὸν ἀνασχήσειν Her. — дело, из которого получится для тебя неприятность;
τάδε ἐξ αὐτῶν ἀνασχήσει Her. — вот что из этого выйдет16) упорно продолжать, не переставатьσὲ στέρξας ἀνέχει Αἴας Soph. — тебя по-прежнему любит Эант;
ἀνεῖχεν διασκοπῶν Thuc. — он не переставал обдумывать17) med. держаться, цепляться(ἀλλήλῃσιν Hom. in tmesi)
18) останавливаться, задерживаться(ταύτῃ Thuc.)
-
3 ανισχω...
ἀνίσχω...ἀνέχω, ἀνίσχω(impf. ἀνεῖχον - med. ἠνειχόμην, fut. ἀνέξω и ἀνασχήσω, aor. 2 ἀνέσχον - med. ἠνεσχόμην, эп. ἠνσχόμην, pf. ἀνέσχηκα) тж. med.1) держать поднятым, высоко поднимать(χεῖρας Hom.; λαμπάδας Eur.; ἱερὰν φιάλην Plut.)
κόψε ἀνασχόμενος (sc. χεῖρας) σχίζῃ Hom. — он с размаху ударил обрубком2) простирать, протягивать(σκῆπτρον θεοῖσι Hom.; ἱεροὺς πτόρθους Λατοῖ Eur.; δῶρ΄ ἀθανάτοις Pind.)
3) показывать, зажигать(τὸ σημεῖον τοῦ πυρός Thuc.; φάος σωτήριόν τινι Eur.)
4) воссылать, возносить, обращать(εὐχὰς ἄνακτι Soph.; λόγον Eur.)
5) возвеличивать, прославлять(τι и τινά Pind.)
6) нести на себе, подпирать, перен. поддерживать(τοὺς πολέμους Thuc.)
; охранять, блюсти(εὐδικίας Hom.)
; хранить, защищать(Σικελίαν Thuc.)
7) соблюдать, справлять(ὄργια Arph.)
8) преимущ. med. переносить, терпеть(κήδεα Hom.; κακά Aesch., Arph.; ψύχη καὴ θάλπη Xen.)
ἀνέχεσθαι δουλοσύνης Hom. и δουλοσύνην Her. — переносить рабство, быть рабом;οὐκ ἀ. καμάτων Soph. — не выдерживать страданий;τέτλαθι καὴ ἀνάσχεο Hom. — терпи и крепись9) med. допускать к себе, терпеть у себя(ξείνους Hom.; δεσπότας τινάς Eur.; ἑτέρους νόμους Plut.)
ἀνέξομαι κλύων Aesch., Soph. — я охотно послушаю;οὐκ ἀ. τινος ἄλλα λέγοντος Plat. — не допускать, чтобы кто-л. говорил по-иному;ἀνέξομαί σε ὀλίγα λέγοντα Luc. — я готов выслушать от тебя несколько слов10) med. отваживаться, решаться11) сдерживать, удерживать(ἵππους Hom.)
μικρὸν ἀνασχὼν εἶπεν Plut. — после короткой паузы он сказал;οὐκ ἠνέσχετο, ἀλλ΄ εἰπών Xen. — он не удержался, чтобы не сказать12) подниматься восходить(ὅ ἥλιος ἀνέσχεν Plat.)
πρὸς ἥλιον ἀνίσχοντα Her. — на восток13) воздерживаться, прекращать(τοῦ φονεύειν Plut.)
ἐπεὴ ἀνέσχεν Xen. — когда (все) кончилось14) высовываться, выступатьοὐκ ἐδυνάσθη ἀνσχεθέειν Hom. — он не мог вынырнуть (из воды);
αἰχμέ παρὰ ὦμον ἀνέσχεν Hom. — острие пронзило насквозь (досл. вышло сквозь) плечо;τὸ Καναστραῖον ἀνέχει μάλιστα Her. — Канастрейский мыс выдается дальше всего (в море);ἀ. πρὸς τὸ πέλαγος Thuc. — простираться до моря15) (по)являться возникатьπρῆγμα, ἐκ τοῦ σοί τι ἔμελλε λυπηρὸν ἀνασχήσειν Her. — дело, из которого получится для тебя неприятность;
τάδε ἐξ αὐτῶν ἀνασχήσει Her. — вот что из этого выйдет16) упорно продолжать, не переставатьσὲ στέρξας ἀνέχει Αἴας Soph. — тебя по-прежнему любит Эант;
ἀνεῖχεν διασκοπῶν Thuc. — он не переставал обдумывать17) med. держаться, цепляться(ἀλλήλῃσιν Hom. in tmesi)
18) останавливаться, задерживаться(ταύτῃ Thuc.)
-
4 ευτυχεω
1) (тж. εὐ. εὐτύχημα Xen. и εὐ. εὐτυχίας Plut.) иметь счастье (в чём-л), преуспевать, иметь успех, иметь удачу(τοῖς γάμοις и εἰς τέκνα Eur.; τῷ πολέμῳ и τοὺς πολέμους Her.; ἔν τινι Xen.; ἐπί τινι Luc.)
ἐς τέν Πύλον εὐτυνῆσαι Thuc. — иметь успех в походе на Пилос;εἴπερ εὐτυχήσομεν ἑλόντες … Eur. — если нам посчастливится поймать …;2) достигать, обретать3) тж. pass. принимать благоприятный оборот, успешно складываться, удаватьсяπόνου χωρὴς οὐδὲν εὐτυχεῖ Soph. — без труда ничто не удается;
εὐτύχηταί τινι Thuc., Luc. кому-л. — повезло;τὸ εὐτυχοῦν Soph., Thuc. и τὸ εὐτυχῆσαι Thuc., Arst.; — успех, удача -
5 καταλλασσω
атт. καταλλάττω (aor. 1 pass. κατηλλάχθην, aor. 2 pass. κατηλλάγην)1) тж. med. ( о деньгах) обменивать(τὸ λοιπὸν χρυσίον Plut.; med. τὸ χρυσίον ἐπὴ ταῖς τραπέζαις Dem.)
2) обменивать, менятьκαταλλάττεσθαί τι πρός τι Plat., Arst. или ἀντί τινος Plat. — менять что-л. на что-л.;
τὸν βίον πρὸς μικρὰ κέρδη καταλλάττεσθαι Arst. — рисковать жизнью из-за пустяковых выгод3) примирять, мирить(σφέας Her.; αὐτους πρὸς ἀλλήλους Arst.; τινὰ ἑαυτῷ NT.)
καταλλαχθῆναί τινι χόλου Soph. — примириться с кем-л.4) ( о враждебных чувствах и действиях) оставлять, прекращать(τὰς ἔχθρας καὴ τοὺς πολέμους, τέν ἔχθρην τινί Her.)
-
6 πραγματευομαι
ион. πρηγμᾰτεύομαι (aor. ἐπραγματευσάμην и ἐπραγματεύθην)1) заботиться, заниматься, хлопотать2) трудиться, работать, проводить в труде(τέν νύκτα Xen.; τὸν βίον ἅπαντα Arst.)
3) прилагать усилия, старатьсяπ. τινας συνεθίσαι ζῆν τέν χώραν φυτεύοντας Plut. — стараться приучить кого-л. к земледелию
4) вести торговлю, торговать(ἐν τῇ Ἑλλάδι Plut.)
5) зарабатывать, извлекать доходы(ἀπὸ ἐμπορίας καὴ δανεισμῶν Plut.)
6) предпринимать(τὸν δεύτερον πλοῦν Plat.)
7) исследовать или описывать(τοὺς πολέμους καὴ τὰς πράξεις Polyb.; περὴ φύσεως πάντα Arst.)
οἱ πραγματευόμενοι Polyb. — исследователи, историки8) сочинять, составлять(τὰ ποιήματα Plat.)
-
7 ιστημι
тж. med. (fut. στήσω - дор. στᾱσῶ, impf. ἵστην, aor. 1 ἔστησα - дор. ἔστᾱσα и στᾶσα, Anth. тж. ἕστᾰσα; conjct.: praes.- impf. ἱστῶ, aor. 2 στῶ; opt.: praes.- impf. ἱσταίην, aor. 2 σταίην; imper.: praes. ἵστη, aor. 2 στῆθι; praes.- impf. inf. ἱστάναι; part. praes.- impf. ἱστάς; med.: praes. ἵστᾰμαι, fut. στήσομαι, impf. ἱστάμην, aor. 1 ἐστησάμην, pf. ἕσταμαι; praes.- impf. conjct. ἱστῶμαι; praes.- impf. opt. ἱσταίμην; imper. praes. ἵστᾰσο; inf. praes.- impf. ἵστασθαι; part. praes.- impf. ἱστάμενος; pass.: fut. 1 σταθήσομαι, aor. 1 ἐστάθην; adj. verb. στατός; только для неперех. знач.: fut. 3 ἑστήξω и ἑστήξομαι, aor. 2 ἔστην - дор. ἔστᾱν, эп. στῆν, pf. ἕστηκα - дор. ἕστᾱκα, 1 л. pl. ἕστᾰμεν, ppf. ἑστήκειν и εἱστήκειν - 3 л. pl. ἑστήκεσαν и ἕστᾰσαν; conjct. ἑοτῶ, opt. ἑσταίην, imper. ἕστᾰθι - эол.-дор. στᾶθι, inf. ἑστάναι и ἑστηκέναι, part. ἑστώς, ῶσα, ώς ( или ός) и ἑστηκώς, υῖα, ός)1) ставить, расставлять(πελέκεας ἑξείης, δρυόχους ὥς, δώδεκα, med. κρητῆρας Hom.)
2) ставить, укреплять, подпирать3) ставить, помещать размещать(πεζοὺς ἐξόπιθε Hom.; τὰς ἀγέλας πλησίον τινός Xen.; τὰ μὲν ἐκ δεξιῶν, τὰ δὲ ἐξ εὐωνύμων NT.)
τελευταίους στῆσαι τοὺς ἐπὴ πᾶσι Xen. — расположить резервы в тылу4) выставлять вперед, устремлять(λόγχας καθ΄ αὐτοῖν Soph.)
5) ставить, воздвигать(τρόπαιον Soph., Isocr., Plat., med. Xen., Arph.; ἀνδριάντα Her.; μνημεῖον ἀνδρείας τινὸς χάριν Arph.)
ἄξιος σταθῆναι χαλκοῦς Arst. — достойный, чтобы ему воздвигли медную статую;ἱστὸν στήσασθαι Hom. — водрузить мачту6) возводить, строить(τὰ μακρὰ στῆσαι τείχη Thuc.)
7) ставить на весы, взвешивать(χρυσοῦ δέκα τάλαντα Hom.; τὰ χρήματα ἀριθμεῖν, μετρεῖν καὴ ἱ. Xen.; μεγάλα βάρη Arst.)
ἐπὴ τὸ ἱστάναι ἐλθεῖν Plat. — прибегнуть к взвешиванию8) становиться(ἄντα τινός, παρά τινα Hom.)
ἀλλά μοι ἆσσον στῆθι Hom. — подойди же ко мне;στὰς εἰς τὸ μέσον Xen. — выйдя на середину (лагеря);στῆσαι ἐς δίκην Eur. — (пред)стать перед судом9) стоять, опираться, покоиться10) стоять, вздыматься, выситься(στήλη ἐπὴ τύμβῳ ἑστήκει Hom.)
κρημνοὴ ἕστασαν ἀμφοτέρωθεν Hom. — кругом возвышались кручи11) подниматьἱ. μέγα κῦμα Hom. — (о реке) вздымать высокие волны, сильно волноваться;
ὀρθὸν οὖς ἵ. Soph. — настораживать уши;ὀρθὸν κρᾶτα στῆσαι Eur. — поднять голову;ἵστασθαι βάθρων Soph. — вставать со своих мест;κονίης ὀμίχλην ἱ. Hom. — взбивать тучу пыли;κονίη ἵστατο ἀειρομένη Hom. — пыль поднималась столбом;ἀλγήσας ἵσταται ὀρθὸς ὅ ἵππος Her. — от боли конь поднялся на дыбы;δοῦρα ἐν γαίῃ ἵσταντο Hom. — копья торчали из земли;ὀρθαὴ αἱ τρίχες ἵστανται ὑπὸ τοῦ φόβου Plat. — волосы становятся дыбом от страха12) поднимать, возбуждать(φυλόπιδα Hom.; μῆνιν Soph.)
ἵστατο νεῖκος Hom. — возник спор;πολέμους ἵστασθαι Her. — вести войны;στᾶσαι ὀρθὰν καρδίαν Pind. — воспрянуть духом13) поднимать, испускать(βοήν Aesch., Eur.; κραυγήν Eur.)
τίς θόρυβος ἵσταται βοῆς ; Soph. — что это за крики раздаются?14) med. держаться, вести себя15) останавливать, задерживать(ἡμιόνους τε καὴ ἵππους Hom.; τέν φάλαγγα Xen.; τὸν ῥοῦν Plat.; αἱ ἐναντίαι κινήσεις ἱστᾶσι ἀλλήλας Arst.; ὅ τῆς γενέσεως ποταμὸς οὔ ποτε στήσεται Plut.)
ἵ. τέν ψυχέν ἐπί τινι Plat. — останавливать свое внимание на чем-л.;ἐπί τινος τὸν λόγον ἱ. Sext. — остановиться на каком-л. вопросе (ср. 19);στῆσαι ἐπί τινος τέν διήγησιν Polyb. — закончить на чем-л. свое повествование;16) переставать, прекращать17) сдерживать, подавлять(τοῦ θανάτου τὸ δέος Plut.)
18) останавливатьсяἄγε στέωμεν Hom. — давай остановимся;
τοῦτο ἀνάγκη στῆναι Arst. — здесь необходимо остановиться19) устанавливать, учреждать или вводить, устраивать(χορούς Her., Soph.; ἑορτάν Pind.; med.: ἀγῶνα HH.; ἤθεά τε καὴ νόμους Her.)
ἀγορέ δέκα ἡμερέων οὐκ ἵσταται Her. — в течение десяти дней рынок бездействует;ἐπὴ τούτου προτέρου στήσομεν τὸν λόγον Sext. — с этого мы начнем свою речь (ср. 15);ἐπὴ στόματος δύο μαρτύρων καὴ τριῶν σταθήσεται πᾶν ῥῆμα NT. — на основании показаний двух или трех свидетелей (да) будет решено любое дело20) совершать, справлять(κτερίσματα Soph.; τῇ Μητρὴ παννυχίδα Her.)
21) превращать, делать(στῇσαι δύσκηλον χθόνα Aesch.)
22) назначать, провозглашать(τινὰ βασιλέα, ὅ ὑπὸ Δαρείου σταθεὴς ὕπαρχος Her.; τινὰ τύραννον Soph., med. Alcaeus ap. Arst.)
23) назначать, определять(ἡμέραν NT.)
τριάκοντα ἀργύρια ἱ. τινί NT. — предложить кому-л. тридцать серебренников24) med. начинаться, наступатьἔαρος ἱσταμένοιο Hom., Hes. — с наступлением весны;
ἦν ἱσταμένου τοῦ μηνὸς εἰνάτη Her. — был девятый день нового месяца25) находиться в покое, быть неподвижнымτίφθ΄ οὕτως ἕστητε τεθηπότες ; Hom. — отчего вы (словно) оцепенели?;κατὰ χώρην ἱ. Her. — оставаться на (своем) месте26) оказывать сопротивление, противиться(πρὸς οὐ δικαίους Thuc.; αὐξομένῳ τῷ Δημητρίῳ Plut.)
οἱ πολέμιοι οὐκέτι ἔστησαν, ἀλλὰ φυγῇ ἄλλος ἄλλῃ ἐτράπετο Xen. — противники не устояли, а побежали врассыпную27) быть устойчивым, твердым(οὐδὲν ἑστηκὸς ἔχειν Arst.; λόγος μεθοδικὸς καὴ ἑστώς Polyb.)
ἑστηκυῖα ἡλικία Plat. — устоявшийся, т.е. зрелый возраст;ἄνεμος κατὰ βορέαν ἑστηκώς Thuc. — ветер, постоянно дувший с севера28) (= усил. εἶναι См. ειναι) находиться, пребывать, бытьτὰ νῦν ἑστῶτα Soph. — нынешние обстоятельства;
ἐν ὡραίῳ ἕσταμεν βίῳ Eur. — я достиг зрелого возраста;οἱ ἑστῶτες εἶπον NT. — находившиеся (там люди) сказали;ξυμφορά, ἵν΄ ἕσταμεν Soph. — беда, в которую мы попали;ἐπὴ ξυροῦ ἱ. ἀκμῆς погов. Hom. etc. — находиться на острие бритвы, т.е. в критическом положении -
8 φοιταω
1) носиться взад и вперед, метаться, блуждатьστενάχοντες φοίτων Hom. — они бегали, издавая стоны;
φοιτᾷ ἡμᾶς ἔγχος ἐξαιτῶν πορεῖν Soph. — он бросается из стороны в сторону, прося нас дать ему меч;κύνες φοιτῶσαι Xen. — рыщущие собаки2) (при)ходить или уходитьφοίτα μακρὰ βιβῶσα Hom. — она удалилась большими шагами;
ἐφοίτων ἄλλοθεν ἄλλος Hom. — они сбежались отовсюду3) порхать, летать(ὄρνιθες φοιτῶσιν Hom.)
4) приходить, (за)хаживать, посещать, бывать(τινι и παρά τινα Plat., πρός τινα и παρά τινι Plut.)
ἐς πολέμους καὴ ἐς ἄγρας φ. Her. — ходить на войну и на охоту;φ. εἰς τὰ διδασκαλεῖα Xen., εἰς διδασκάλου Arph. и εἰς διδασκάλων Plat. — ходить в школу;πολλάκις μοι φοιτῶν τὸ ἐνύπνιον Plat. — часто являвшийся мне сон5) вступать в половую связь, находиться в интимных отношениях(πρὸς и παρὰ τέν γυναῖκα Lys., Plut.; παρὰ и πρὸς τὸν ἄνδρα Her., Plut.)
6) появляться, возникать, распространяться(τρία φοιτᾷ σώματα διὰ τέν ψύξιν, ὕδωρ καὴ χιὼν καὴ χάλαζα Arst.; τὸ Σερτωρίου κλέος ἐφοίτα πανταχόσε Plut.)
ἥδε (ἄλγησίς) μοι ὀξεῖα φοιτᾷ καὴ ταχεῖ΄ ἀπέρχεται Soph. — эта боль сразу у меня появляется и быстро проходит;τάλαντον ἀργυρίου ἡμέρης ἑκάστης ἐφοίτα Her. — ежедневно поступал один талант серебра (дохода);φοιτᾶν σῖτον αὐτοῖς ἐκ Χερρονήσου Lys. — (она сказала), что к ним прибывает хлеб из Херсонеса;λόγος ἐφοίτα Plut. — распространился слух7) ходить в школу, учиться Arph.διδάσκειν τοὺς φοιτῶντας Plat. — обучать учеников;
ἐδίδασκες γράμματα, ἐγὼ δ΄ ἐφοίτων Dem. — ты обучал грамоте, а я учился
См. также в других словарях:
Γαλλία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Γαλλίας Έκταση: 547.030 τ.χλμ Πληθυσμός: 58.518.148 κάτ. (2000) Πρωτεύουσα: Παρίσι (2.125.246 κάτ. το 2000)Κράτος της δυτικής Ευρώπης. Συνορεύει στα ΝΑ με την Ισπανία και την Ανδόρα, στα Β με το Βέλγιο και το… … Dictionary of Greek
Ελλάδα - Ιστορία (Αρχαιότητα) — ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ (600000 1100 π.Χ.) Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, θεωρείται ότι η ζωή ξεκίνησε στον ελλαδικό χώρο από το 100 000 π.Χ. (Παλαιολιθική εποχή). Όμως, η χρονική περίοδος που ιστορικά παρουσιάζει εξαιρετικό… … Dictionary of Greek
Ιαπωνία — Επίσημη ονομασία: Αυτοκρατορία της Ιαπωνίας Έκταση: 377.835 τ. χλμ. Πληθυσμός: 126.771.662 (2001) Πρωτεύουσα: Τόκιο (8.130.408 κάτ. το 2000)Νησιωτικό κράτος της ανατολικής Ασίας, χωρίς σύνορα στην ξηρά με άλλη χώρα. Βρέχεται στα Β από την… … Dictionary of Greek
Δανία — Επίσημη ονομασία: Βασίλειο της Δανίας Έκταση: 43.094 τ. χλμ Πληθυσμός: 5.352.815 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Κοπεγχάγη (499.148 κάτ. το 2001)Κράτος της βόρειας Ευρώπης, στην ιστορική ομάδα των σκανδιναβικών χωρών. Συνορεύει στα Ν με τη Γερμανία, ενώ… … Dictionary of Greek
Ρώμη — I (Rome). Όνομα δύο πόλεων των Η.Π.Α. 1. Πρωτεύουσα της περιοχής Ονέιντα, της Πολιτείας της Ν. Υόρκης (44 350 κάτ.). Είναι χτισμένη στις όχθες του ποταμού Μόουχωκ, βορειοδυτικά της Ούτικα. Πρόκειται για βιομηχανικό κέντρο και σιδηροδρομικό κόμβο… … Dictionary of Greek
ρώμη — I (Rome). Όνομα δύο πόλεων των Η.Π.Α. 1. Πρωτεύουσα της περιοχής Ονέιντα, της Πολιτείας της Ν. Υόρκης (44 350 κάτ.). Είναι χτισμένη στις όχθες του ποταμού Μόουχωκ, βορειοδυτικά της Ούτικα. Πρόκειται για βιομηχανικό κέντρο και σιδηροδρομικό κόμβο… … Dictionary of Greek
Γερμανία — Επίσημη ονομασία: Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας Προηγούμενη ονομασία (1948 90): Γερμανική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία (ή Δυτική Γερμανία) & Γερμανική Λαϊκή Δημοκρατία) Έκταση: 357.021 τ.χλμ Πληθυσμός: 82.440.309 κάτ. (2000) Πρωτεύουσα:… … Dictionary of Greek
Ηνωμένο Βασίλειο — Επίσημη ονομασία: Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας Συντομευμένη ονομασία: Μεγάλη Βρετανία Έκταση: 244.820 τ. χλμ. Πληθυσμός: 59.647.790 (2001) Πρωτεύουσα: Λονδίνο (6.962.319 κάτ. το 2001)Κράτος της βορειοδυτικής… … Dictionary of Greek
Ισπανία — Επίσημη ονομασία: Βασίλειο της Ισπανίας Έκταση: 504.782 τ. χλμ. Πληθυσμός: 40.037.995 (2001) Πρωτεύουσα: Μαδρίτη (2.882.860 κάτ. το 2000)Κράτος της νοτιοδυτικής Ευρώπης, στην Ιβηρική χερσόνησο. Συνορεύει στα ΒΑ με τη Γαλλία και την Ανδόρα, στα Δ… … Dictionary of Greek
κύπρος — I Νησιωτικό κράτος της ανατολικής Μεσογείου. Βρίσκεται Δ της Συρίας και Ν της Τουρκίας.Η Κ. είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί της Μεσογείου και ανήκει γεωγραφικά μεν στη Μικρά Ασία, πολιτικά όμως στην Ευρώπη. Ο πληθυσμός της είναι 80% Ελληνοκύπριοι … Dictionary of Greek
Βιετνάμ — Κράτος της νοτιοανατολικής Ασίας.Συνορεύει Β με την Κίνα, Δ με την Καμπότζη και το Λάος, ενώ Α και Ν βρέχεται από τη Νότια Θάλασσα της Κίνας, και πιο συγκεκριμένα από τον Κόλπο του Τονκίν ΒΑ, τον Κόλπο της Ταϊλάνδης ΝΔ και στην υπόλοιπη… … Dictionary of Greek